ศาสนาพุทธ
พุทธ หมายถึง ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน
องค์ประกอบของศาสนาพุทธ คือ พระรัตนตรัย หมายถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
พระพุทธ
พระธรรม
พระสงฆ์
นิกายทางพระพุทธศาสนา แบ่งได้ดังนี้
1. นิกายเถรวาท มุ่งให้ปฏิบัติตนเพื่อเป็นพระอรหันต์ หลุดพ้นจากความทุกข์ |
2. นิกายมหายานวิวัฒนาการจากนิกายมหาสังฆวาทโดยผสมผสานเข้ากับ
หลักคำสอนของนิกายอื่น เช่น นิกายเถรวาท |
|
คัมภีร์สำคัญของศาสนาพุทธ คือ พระไตรปิฎก ได้แก่
1. พระวินัยปิฎก มีสาระเกี่ยวกับข้อปฏิบัติของพระภิกษุสงฆ์ |
2. พระสุตตันตปิฎก มีสาระเกี่ยวกับเทศนาของพระพุทธเจ้าและพระสาวก |
3. พระอภิธรรมปิฎก มีสาระเกี่ยวกับหลักธรรมทางด้านวิชาการ |
|
หลักคำสอนที่สำคัญในศาสนาพุทธ
1.ไตรลักษณ์
- อนิจจา | คือ ความไม่เที่ยงแท้ |
- ทุกขตา | คือ ความทนอยู่ไม่ได้ |
- อนัตตา | คือ ภาวะที่ไม่ใช่ตัวตน |
|
2.ขันธ์ 5 เรียกว่า "เบญจขันธ์" หมายถึง องค์ประกอบของชีวิตอันประกอบด้วย
- รูปขันธ์ | คือ ส่วนที่เป็นร่างกาย ประกอบด้วยธาตุทั้ง 4 คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ |
- นามขันธ์ | คือ ส่วนที่เป็นนามธรรม ไม่สามารถมองเห็นหรือจับต้องได้ ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ |
|
3.อริยสัจ 4 หมายถึง ความจริงอันประเสริฐ อริยสัจเป็นหัวใจสำคัญของพุทธศาสนา ได้แก่
- ทุกข์ | คือ ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ |
- สมุทัย | คือ ความจริงว่าด้วยเหตุแห่งทุกข์ |
- นิโรธ | คือ ความจริงว่าด้วยความดับทุกข์ |
- มรรค | คือ ความจริงว่าด้วยปฏิปทา หรือวิถีทางแห่งความทุกข์ |
มรรคมีองค์ 8 หรือเรียกว่า มรรค 8 โดยยึดหลักการเดินในทางสายกลาง หรือ "มัชฌิมาปฏิปทา" ได้แก่
- สัมมาทิฐิ | ความเห็นชอบ |
- สัมมาสังกัปปะ | ความดำริชอบ |
- สัมมาวาจา | เจรจาชอบ |
- สัมมากัมมันตะ | การทำงานชอบ |
- สัมมาอาชีวะ | เลี้ยงชีพชอบ |
- สัมมาวายามะ | พยายามชอบ |
- สัมมาสติ | ตั้งสติชอบ |
- สัมมาสมาธิ | ตั้งใจชอบ |
|
มรรค 8 เมื่อจัดเข้าในระบบการฝึกอบรม เรียกว่า "ไตรสิกขา" |
|
|
พิธีกรรมสำคัญทางศาสนาพุทธ
1. พิธีบรรพชาและพิธีอุปสมบท
|
2. พิธีเข้าพรรษา ซึ่งกำหนดไว้ 2 ระยะ คือ
- วันเข้าพรรษาแรก เรียกว่า ปุริมพรรษา ตรงกับ แรม 1 ค่ำ เดือน 8
- วันเข้าพรรษาหลัง เรียกว่า ปัจฉิมพรรษา ตรงกับ แรม 1 ค่ำ เดือน 9 |
|
3. พิธีกฐิน
4. พิธีปวารณา คือ การเปิดโอกาสให้สงฆ์ตักเตือนกันได้
5. พิธีแสดงอาบัติ |
|
วันสำคัญทางศาสนาพุทธ
1. วันมาฆบูชา ตรงกับวันเพ็ญเดือน 3 เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์
2. วันวิสาขบูชา ตรงกับวันเพ็ญเดือน 6 เป็นวันคล้ายวันประสูติ
ตรัสรู้และปรินิพพานของพระพุทธเจ้า
3. วันอาสาฬหบูชา ตรงกับวันเพ็ญเดือน 8 เป็นวันแรกที่มีการเกิดพระรัตนตรัย |
|